Przesmyk Śmierci
Szumną nazwę Przesmyk Śmierci wymyślono długo po wojnie i nie ma ona jakiegokolwiek uzasadnienia historycznego. Tu i tam można usłyszeć nieprawdziwą opowieść o poległych w tym miejscu 300 żołnierzach polskich i radzieckich. W lutym 1945 r. toczyły się w tym miejscu intensywne walki i obie strony ponosiły straty, jednak nie tak wielkie. Co ciekawe, w […]
Odcinek Nakelsee (sygnatura Na.)
Nakelsee, czyli jezioro Nakielno. Schrony tego odcinka ciągną się wzdłuż jezior Strączno i Nakielno. Ponieważ jeziora stanowiły naturalną i trudną do pokonania barierę, główny wysiłek obronny odcinka Na. skoncentrowany był na przesmyku między nimi. Na osiem schronów bojowych aż cztery broniły tego wąskiego pasa lądu, przez który przebiegała droga utwardzona z Dzikowa. Schrony i transzeje […]
t.1
Sygnatura domyślna, typ Ringstand 58c, zachowany, ale zasypany.
Ringstand 58C
Budowę schronu rozpoczęto w 1944 r., nigdy nie został jednak dokończony. Ławę fundamentową schronu możemy jednak łatwo odnaleźć, gdyż znajduje się w pobliżu schronu Da.5/6.
Odcinek Doderlage
Umocnienia na odcinku Doderlage składały się z kilkunastu lekkich schronów jednosektorowych oraz systemu rowów strzeleckich. Tego ostatniego nie ukończono w 1944 r. W pełni rozbudowano jedynie pierwszą linię transzei. Nie przeszkodziło to jednak niemieckim żołnierzom z Grupy Korpuśnej „Tettau” skutecznie bronić odcinka przez blisko miesiąc. To samo dotyczyło zresztą odcinków Pilowmühle, Bruchmühle i Rederitz. O […]
Red.14
Schron Red.14 składał się z dwóch kondygnacji. Górna jest dziś w znacznym stopniu zniszczona, a jej prawdopodobny układ pomieszczeń zaprezentowaliśmy na szkicu. Znajdowały się tam między innymi dwa stanowiska bojowe z trój- i sześciostrzelnicową kopułami pancernymi. Wejścia osłonięte były strzelnicami zewnętrznymi i wewnętrznymi. Ponadto dostępu do obiektu broniły zapadnie z opuszczanymi stalowymi podłogami. Dolna kondygnacja […]
Red.17
Sygnatura domyślna, schron wyposażony w kopułę przeciwpancerną sześciostrzelnicową. Do obiektu obiektu prowadziło jedno wejście osłaniane strzelnicą zewnętrzną. Właz prowadził do bardzo ciasnego przedsionka, z którego przechodziło się do pomieszczenia pogotowia z trzema rzędami prycz. Izba ta połączona była ze stanowiskiem ogniowym osłoniętym kopułą pancerną oraz z przejściem do pomieszczenia technicznego jazu. Niestety, schron znajduje się […]
Odcinek Rederitz (sygnatura Red.)
Schrony północnej części odcinka taktycznego Rederitz (Red., od niemieckiej nazwy wsi Nadarzyce) nie są dostępne dla turystów, gdyż leżą na terenie 21 Centralnego Poligonu Lotniczego. Główny wysiłek obronny obsady odcinka Red. skoncentrowany był wrejonie dwóch przesmyków między Zalewami Nadarzyckimi, jeziorami Miechówek i Popowo. Wszystkie schrony, które się tam znajdowały, miały zwiększoną klasę odporności B1. Obronę […]
Br.1
Sygnatura oryginalna, jednosektorowy, składający się z izb bojowej i pogotowia oraz przedsionka, klasa odporności C, częściowo zniszczony.
Br.2
Sygnatura domyślna, jednosektorowy i jednokomorowy, klasa odporności C, częściowo zniszczony.
Br.4
Sygnatura oryginalna, jednosektorowy, składający się z izb bojowej i pogotowia oraz przedsionka; klasa odporności C, częściowo zrujnowany.
Br.5
Sygnatura domyślna; jednosektorowy; klasa odporności B1; częściowo zrujnowany; składał się z izby bojowej, przedsionka oraz stanowiska obserwatora; obsługa ckm mogła prowadzić ogień w stronę jazu fortecznego; zniszczony.
Jaz Starowicki
Wybudowany w 1933 r. Jego konstrukcja była dość prosta. Żeby uzyskać spiętrzenie wody, a tym samym dodatkową barierę dla nacierającego od wschodu przeciwnika, w podłużne prowadnice wprowadzano drewniane belki, a następnie przestrzeń między nimi wypełniano workami z piaskiem lub kamieniami. W ten sposób podnoszono o 3 m poziom rzeki, która tworzyła liczne rozlewiska, czyniąc teren […]
Br.6
Sygnatura oryginalna; jednosektorowy i jednokomorowy; klasa odporności C; częściowo zniszczony; załoga mogła prowadzić ogień w stronę jazu fortecznego.
Br.7
Jest to jednosektorowy obiekt o klasie odporności B1, którego załoga dozorowała ogniem rejon mostu. Bunkier składał się z przedsionka i izby bojowej, ponadto w elewacji wejściowej znajdowała się wnęka, która służyła jako zewnętrzne stanowisko obserwacyjne zamykane pancernymi drzwiczkami.
Br.8
Jest to jednosektorowy obiekt o klasie odporności B1, którego załoga dozorowała ogniem rejon mostu. Bunkier składał się z przedsionka i izby bojowej, ponadto w elewacji wejściowej znajdowała się wnęka, która służyła jako zewnętrzne stanowisko obserwacyjne zamykane pancernymi drzwiczkami.
Br.10
Sygnatura domyślna. Obsługa ckm MG08 mogła ostrzeliwać rejon przeprawy mostowej. Bunkier miał klasę odporności B1 i składał się z przedsionka oraz izb bojowej i pogotowia. Jedno z dwóch wejść jest zamurowane białą cegłą, gdyż po II wojnie światowej obiekt ten wykorzystywali żołnierze radzieccy jako magazyn podręczny. W podobny sposób zamurowane jest też wejście do zrujnowanej […]
Br.11
Sygnatura domyślna; jednosektorowy; klasa odporności C; całkowicie zniszczony.
Br.12
Sygnatura oryginalna, jednosektorowy, składający się z przedsionka oraz izb pogotowia i bojowej; klasa odporności C; częściowo zrujnowany; strop ma kształt łuku na skutek eksplozji.
Br.13
Sygnatura domyślna, schron jednosektorowy, klasa odporności C, częściowo zniszczony, obsługa ckm prowadziła ogień w kierunku jazu.
Br.14
Sygnatura domyślna, jednosektorowy i jednokomorowy, klasa odporności C, zrujnowany, obsługa ckm kontrolowała ogniem bród.
Br.15
Ten jednosektorowy obiekt miał odporność klasy B1 i składał się z izb bojowej i pogotowia oraz przedsionka. Obsługa ckm mogła kontrolować ogniem rejon jazu fortecznego
Odcinek taktyczny Bruchmühle (sygnatura Br.)
Odcinek Młyn Bagienny Odcinek taktyczny Bruchmühle (sygnatura Br.) wziął swoją nazwę od osady młyńskiej znajdującej się na wschód od Starowic (niem. Gross Zacharin). Jako dogodny punkt startowy do zwiedzania tego odcinka najlepiej wybrać parking przy moście nad Piławą na wschód od Starowic. Dosłowne tłumaczenie nazwy dawnej osady to Młyn Bagienny. Młyn ten został zlikwidowany jeszcze […]
Jaz forteczny na Pilawie
Powstał w 1936 r. Obiekt spiętrzał wody Piławy, które gromadziły się w stawie. W razie konieczności wodę tę można było szybko spuścić, otwierając zasuwy zamykające otwory trzech kanałów przepustowych. Czynność tę wykonywano jednocześnie z zamknięciem jazu znajdującego się 2,5 km w dół rzeki. W ten sposób możliwe było stosunkowo szybkie zalanie znacznego obszaru na przedpolu […]
Pil.1
Załoga bunkra Pil 1 miała za zadanie kontrolować ogniem rejon dużego jazu na Pilawie, we współdziałaniu ze schronami sąsiedniego odcinka Br. Schron ten składał się z przedsionka oraz izb bojowej i pogotowia. Zbudowano go w 1936 r. w klasie odporności B1. Schron jest w bardzo dobrym stanie.
