B.25
Jest to obiekt jednosektorowy, składający się przedsionka i pomieszczenia bojowego. W środku możemy zobaczyć charakterystyczne płytkie nisze na rozkładane siedzenia i stół klapowy. Te elementy występują praktycznie we wszystkich schronach na odcinkach Baldenburg i Demmin, wzniesionych w 1934 r. Tego typu elementy nie występują w schronach wznoszonych później.
B.27
Jest to obiekt jednosektorowy, którego załoga mogła prowadzić ogień w kierunku mostu i osady. Podobnie jak wszystkie bunkry odcinka Baldenburg schron B.27 powstał w 1934 r. Jego cechą charakterystyczną jest położenie płaszczyzny czołowej i wejściowej pod kątem 90 stopni. Schron składa się z przedsionka i izby bojowej.
Karz.1
Sygnatura domyślna, jednosektorowy, klasa odporności C, rok budowy 1936, trzykomorowy – przedsionek oraz izby pogotowia i bojowa.
Karz.2
Sygnatura oryginalna, jednosektorowy, klasa odporności C, rok budowy 1936, jednokomorowy.
Karz.3
Sygnatura oryginalna, jednosektorowy, klasa odporności C, rok budowy 1936, jednokomorowy.
Kościół pw. św. Wojciecha w Sępolnie Wielkim
Siedemnastowieczny, ryglowy kościół pw. św. Wojciecha w Sępolnie Wielkim należy do wyjątkowych zabytków. Data jego budowy – 1685 r. – widnieje na wieńczącej wieżę metalowej chorągiewce. Są tam również inicjały fundatora AVM. Był to przedstawiciel rodziny von Münchow,ówczesnych właścicieli wsi. Szczególnie cenny jest wystrój świątyni. Ołtarz i ambonę wykonał ten sam warsztat snycerski pod koniec […]
Karz.4
Sygnatura domyślna, jednosektorowy, klasa odporności B1, rok budowy 1936; dwukomorowy – przedsionek i izba bojowa.
Karz.5
Jego zadaniem było blokowanie ogniem drogi ze wsi Kaliska do Sępolna Wielkiego. Powstał w 1936 r. w klasie odporności B1. Był większy od schronu Karz.6, składał się z przedsionka, izby pogotowia i pomieszczenia bojowego. Na przedłużeniu przedsionka znajduje się niewielkie pomieszczenie dla żołnierza dyżurującego przy strzelnicy obrony dwóch wejść do bunkra. Stan obiektu jest dobry.
Karz.7
Jego zadaniem było blokowanie ogniem drogi ze wsi Kaliska do Sępolna Wielkiego. Powstał w 1936 r. w klasie odporności B1. Schron Karz.7 składał się z przedsionka i izby bojowej pełniącej jednocześnie funkcje socjalne. Jego stan jest dość dobry, zachowały się między innymi wszystkie napisy eksploatacyjne. Ciekawostkę stanowi rzadko stosowany napis wskazujący miejsce do wieszania fajerek.
M.8
Sygnatura domyślna, jednosektorowy, klasa odporności B1, rok budowy 1936; dwukomorowy – przedsionek i izba bojowa.
Karz.8
Sygnatura oryginalna, stanowisko bojowe osłonięte trójstrzelnicową kopułą pancerną 2P7; klasa odporności B1, rok budowy 1936; czterokomorowy: mały przedsionek, izba pogotowia, izba dla obsługi ckm i pomieszczenie bojowe osłonięte kopułą; zachowane kotwy do mocowania kopuły.
M.10
Sygnatura oryginalna, dwusektorowy, klasa odporności B1, rok budowy 1936; trzykomorowy – przedsionek i dwie izby bojowe; układ pomieszczeń, napisów i instalacji identyczny jak w schronie Karz.14.
Monument upamiętniający Kurta Hummela
W sąsiedztwie zabytkowego dębu, przy kościele pw. św. Wojciecha w Sępolnie Wielkim stoi monument upamiętniający tragiczną śmierć Kurta Hummela, syna właściciela miejscowego majątku ziemskiego – Paula G.Hummela. Kurt urodził się w Sępolnie w 1884 r. Studiował prawo, ale ostatecznie wybrał zawód wojskowego. Jako porucznik służył w 2 Reńskim Pułku Huzarów. Jego pasją było baloniarstwo. Wraz […]
Karz.10
Sygnatura domyślna, jednosektorowy, klasa odporności B1, rok budowy 1936; dwukomorowy – przedsionek i izba bojowa.
Karz.11
Sygnatura domyślna, jednosektorowy, klasa odporności B1, rok budowy 1936, elewacja wejściowa z betonowym okapem nad wejściem; dwukomorowy – przedsionek i izba bojowa.
Karz.12
Obiektposiada odkryte stanowisko obserwatora. Pewną osobliwością jest połączenie obserwatora z załogą bunkra zarówno przez rurę głosową, jak też linię telefoniczną. W schronie znajdują się pokój dowódcy i izba łączności (połączone okienkiem do przekazywania dokumentów bojowych) oraz pomieszczenie bojowe dla obsługi ckm MG08. Ten interesujący obiekt jest jednak trudno dostępny ze względu na położenie wśród pól […]
Karz.13
Jest łatwo dostępny, gdyż znajduje się w środku kępy drzew, po północnej stronie szosy do Sępolna Wielkiego. Jest to obiekt jednosektorowy o klasie odporności B1. Składał się z przedsionka, izby pogotowia oraz pomieszczenia bojowego. Obsługa ckm mogła prowadzić ogień wzdłuż szosy do Miastka. Do wnętrza obiektu prowadziły dwa wejścia osłaniane strzelnicą obrony zewnętrznej.
Karz.14
Schron ukryty jest w kępie drzew, tworzącej wyspę na polu uprawnym. Do tego dość pokaźnego obiektu prowadzi jedno wejście. Na elewacji wejściowej znajdują się otwory wentylacyjne i nisza z wyprowadzeniem linii telefonicznej. Przez niewielki przedsionek można dostać się do większej izby bojowej, która pełniła też funkcje socjalne. Znajduje się tam wyjście awaryjne. Pomieszczenie to połączone […]
Karz.14A
Jego charakterystyczną cechą jest konstrukcja elewacji wejściowej złożonej z dwóch ścian położonych po kątem prostym. U ich zbiegu powstał betonowy okap osłaniający wejście do bunkra, który składał się z przedsionka i izby bojowej.
Karz.30
Jest to najbardziej na północ wysunięty obiekt należący do umocnień, których celem było zablokowanie dość szerokiego pasa terenu między jeziorem Kołtki i Cieszęcino. Biegnie tam szosa z Miastka do Sępolna Wielkiego. Ze względu na ograniczone walory obronne tego terenu usypano tam dwa szańce i zbudowano system kilkunastu bunkrów o zwiększonej odporności B1. Schron Karz.30 jest […]
Karz.15
Jego załoga miała uniemożliwiać próby przeprawy przeciwnika przez jezioro Kołtki. Ten jednokomorowy schron powstał w 1936 r. w klasie odporności C (na jednej ze ścian zachował się rok budowy i sygnatura obiektu). Przypomina wyglądem i stanem zachowania obiekt Karz.27 nad Jeziorem Businowskim Wielkim.
Karz.16
Był jednosektorowy i składał się z przedsionka, izby pogotowia i pomieszczenia bojowego, jednak różni się dość istotnie od bunkrów Karz.17 i Karz.18, gdyż płaszczyzny elewacji wejściowej i czołowej położone są w stosunku do siebie pod kątem 90 stopni. Poza tym stan obiektu i wygląd poszczególnych elementów są bardzo zbliżone do wspomnianych powyżej schronów. Załoga Karz.16 […]
Karz.17
Składa się z przedsionka, izby pogotowia i pomieszczeń bojowych. Powstały w 1936 r. w klasie odporności B1. Miał dwa wejścia osłaniane wewnętrznymi strzelnicami broni ręcznej. Do dziś zachowało się wiele napisów eksploatacyjnych. W przedsionkach zachowały się wyjścia awaryjne, typowe nisze i tory kablowe (w większości opisane). Żołnierze z izby pogotowia mogli rozmawiać z obsługą ckm […]
Karz.18
Składa się z przedsionka, izby pogotowia i pomieszczeń bojowych. Powstały w 1936 r. w klasie odporności B1. Miał dwa wejścia osłaniane wewnętrznymi strzelnicami broni ręcznej. Do dziś zachowało się wiele napisów eksploatacyjnych. W przedsionkach zachowały się wyjścia awaryjne, typowe nisze i tory kablowe (w większości opisane). Żołnierze z izby pogotowia mogli rozmawiać z obsługą ckm […]
Karz.19
Bunkier leży nad jeziorem Oblica. Obiekt powstał w 1936 r. w klasie odporności B1. Składał się z przedsionka i izby bojowej. Przypomina schron Karz.20, chociaż jego elewacja wejściowa ma zupełnie inną konstrukcję. W części czołowej bunkier ten został całkowicie odkopany, co stanowi rzadki i interesujący widok.
