Środa z historią – fragment artykułu z książki “Fortyfikacje III Rzeszy w rysunkach przestrzennych” Roberta M. Jurgi

Jaz klapowy na Noteci w Drezdenku:

“Jak każda linia fortyfikacji stałej, także i Wał Pomorski oprócz typowych obiektów fortyfikacji stałej i polowej miał przygotowane różnego rodzaju zapory przeciwpiechotne i przeciwpancerne zarówno sztuczne, jak i naturalne. Ważną zaporą taktyczną zdolną do zatrzymania ruchomych związków przeciwnika była rzeka Noteć, chroniąca południowe skrzydło pozycji obronnej. Dodatkowe spiętrzenie jej wód miało zapewnić wzmocnienie obrony poprzez stworzenie dużego rozlewiska i zabagnienie terenu od strony przeciwnika. W okolicy Drezdenka przy moście kolejowym na linii Stare Bielice-Trzebicz Krajeński, w latach 1937-1938 wybudowano największy forteczny jaz klapowy przegradzający rzekę Noteć, wzmocniony schronami bojowymi dla karabinów maszynowych, zaporami z sieci kolczastej i pól minowych. Po zamknięciu jazu wylew rzeki ograniczony został przez znajdujący się na południu wał przeciwpowodziowy i położony nieco dalej nasyp kolejowy, stanowiący skraj terenu zalewowego. Pod wiaduktem kolejowym znajdują się ślady gniazd, w które wkładano szandory umożliwiające zbudowanie zapory dla podnoszącej się wody, a zarazem uniemożliwiające jej przelanie się szosą w kierunku miasta.

Krawędzie rozlewiska wzmocnione zostały położoną zawczasu niską siecią kolczastą. Konstrukcja tego jazu klapowego opierała się na pięciu dużych przęsłach z pomieszczeniami dla mechanizmów podnoszenia klapy, pomiędzy którymi rozpięto wał królewski unoszący ruchem obrotowym klapę. Dodatkowo wybudowano jeszcze trzy mniejsze przęsła pełne, pomiędzy którymi przygotowano mniejszy wał klapowy. Cały zespół budowli miał długość 250 m, a teren zalewowy wzdłuż rzeki sięgnął 4,5 km. Podobna konstrukcja miała być wzniesiona w okolicy Gorzowa na Warcie, jednak ze względów politycznych i finansowych decyzja o jej budowie została odrzucona.”